
Amathuluzi enkondlo
Izinkondlo ingenye yobuciko endala futhi kunazo zonke emhlabeni wonke. Kusukela ezikhathini zasendulo ibisebenza njengendlela yokuveza imizwelo, ukuzindla ngobukhona nokubamba ubuhle bezwe. Esinye sezici ezigqama kakhulu zezinkondlo ukusetshenziswa kwayo kwezinsiza zokubhala, izakhi zesitayela nezolimi ezicebisa umbhalo futhi ziwunikeze ukujula, umculo kanye nencazelo.
Lezi zinsiza zibalulekile ukuguqula amagama abe izithombe ezigqamile, imizwa ejulile nezingoma ezithinta umfundi. Ngalesi sihloko sizohlola izinsiza zokubhala eziyinhloko ezivame ukusetshenziswa ezinkondlweni, futhi eziphendule ubuciko obuyingqayizivele, obunomthelela ebuhleni bawo namandla okuveza imizwa.
Izinsiza zokubhala eziyinhloko zezinkondlo
Isingathekiso: ingqikithi yolimi lwenkondlo
Isingathekiso sithi enye yezinsiza ezifanekisa kakhulu ze izinkondlo. Kuhlanganisa ukudlulisela incazelo yegama elilodwa noma isisho kwenye, ukusungula ubuhlobo obungacacile phakathi kwabo. Lokhu kuvumela imbongi ukuthi ikhulume ngokungaqondile futhi ngendlela ebonisa ukusikisela, idale izithombe ezivusa ukujula kwemizwelo. Ngokungachazi ngokuqondile, imema umfundi ukuba ahumushe, avumele ukufundwa kaningi kanye nokuxhumana komuntu siqu nombhalo.
Isibonelo: ucezu lwe-"The Wait", ka-Jorge Luis Borges:
Ngaphambi kokuba ikhale insimbi esheshayo
bese uvula umnyango ungene, oh linda
ngenxa yokukhathazeka, indawo yonke
kunokuba enze okungapheli
uchungechunge lwezenzo ezithile. akekho ongakwazi
hlanganisa leyo vertigo, isibalo
ukuthi izibuko zanda ngani,
yezithunzi ezinde futhi zibuye,
wezinyathelo ezihlukanayo nezihlanganayo.
Isihlabathi sasingazi ukuthi singazibala kanjani.
(Esifubeni sami, iwashi legazi liyakala
isikhathi esesabekayo sokulinda).
Ukuhlaziya kafushane isingathekiso
Ku-"The Wait", U-Borges usebenzisa isingathekiso esimsulwa esixhumanisa inhliziyo newashi legazi, kuhlobanisa izigqi zesitho nokuphawula kwento.
Isifaniso: ukuqhathanisa okusobala
Ngokungafani nesingathekiso, Isifaniso sisungula ukuqhathanisa okuqondile phakathi kwezakhi ezimbili, ngokuvamile kusetshenziswa amagama njengokuthi "kubonakala", "kufana" noma "njenga". Le nsiza isiza ukucacisa izithombe nemizwa, yenza kube lula ukuqonda komfundi.
Isibonelo: ucezu lokuthi "Ngizosakaza imisebenzi yami ngebhekoni kuwe..." nguFrancisco de Quevedo
Ngizosabalalisa imisebenzi yami ngebhekoni
kungani ungangilumi, Gongorilla,
inja yezigayo zaseCastile,
isazi ngokugcona, njengomfana osemgwaqeni; (...)
Ukuhlaziya kafushane isifaniso
Kule nkondlo, U-Quevedo uhlasela ngokuqondile uLuis de Gongora, emqhathanisa nensizwa ethile, okungasho ukuthi lo oshiwo ngenhla unethalente elincane lokubhala, futhi usebenzisa izinkulumo kalula.
Personification: ukwenza umuntu ongaphili
ukwenziwa samuntu inikeza izimfanelo zomuntu ezintweni, izilwane noma imibono engabonakali. Le nsiza ibalulekile ezinkondlweni, ngoba ifaka ukuphila nokunyakaza ku-inert, yenza umfundi ayibone ngombono oseduze nowomzwelo.
Isibonelo: ingxenye ethi "Izwe Lelanga", ngu-Rubén Darío
Eduze kwesigodlo esimnyama senkosi yesiqhingi sase-Iron—(O, lunya, olusabekayo, ukudingiswa!)— Kanjani lokho
wena, dade ovumelanayo, yenza isibhakabhaka esimpunga sicule, indiza yakho yama-nightingales, ibhokisi lakho lomculo elesabekayo?
Akukudabukisi yini ukukhumbula umthombo lapho uzwa inyoni yaphezulu kanye ne-litmus
ezweni lelanga?
Ukuhlaziywa kafushane kokwenziwa samuntu
Ku "Izwe Lelanga", U-Rubén Darío ubhekisela kumuntu, nokuvumelana kwangaphakathi kobuntu bakhe, iyakwazi ukwenza isibhakabhaka esimpunga sicule, engabonwa nje kuphela njengento engabonakali, kodwa futhi imele i-melancholy.
I-alliteration: umculo wamagama
I-alliteration ukuphindaphinda kwemisindo yongwaqa ekuqaleni noma phakathi kwamagama., ukudala umphumela onesigqi noma womculo. Lo mshini udonsa amehlo omfundi futhi uqinise umoya wenkondlo.
Isibonelo: ucezu lwe-"Kisses", nguGabriela Mistral
Kukhona ukuqabula abakusho bodwa
isigwebo sothando esilahlayo,
kukhona ukwanga okunikezwa ngokubukeka
kukhona ukwanga okunikezwa ngememori.
Kukhona ukuqabula buthule, ukuqabula okuhle
kukhona ukwanga okuyindida, okuqotho
kukhona ukwanga okunikana imiphefumulo kuphela
Kukhona ukuqabula okungavunyelwe, okwangempela.
Ukuhlaziywa kwe-alliteration
Ngale nkondlo kaMistral kungenzeka ukuthi uqaphele ukuthi amagama nemisindo iphindwaphindwa futhi ixutshwe kanjani. Ikakhulukazi, umbhali udala umdlalo ngokuhayiza, usebenzisa u-s ukuguqula umsebenzi wakhe ube yinhlangano ye-ethereal nenyenyezayo.
I-Anaphora: ukuphindaphinda ukuze uqinise imizwa
I-Anaphora ukuphindaphinda kwegama elilodwa noma amaningi ekuqaleni kwamavesi noma imishwana elandelanayo. Le nsiza ikhiqiza umphumela wokugcizelela futhi igcizelela imibono esemqoka, efaka umfundi esigqini senkondlo.
Isibonelo: ucezu lwe-“Romance de la luna, luna”, ka-Federico García Lorca
Inyanga yafika emqashweni
Ngokuphithizela kwakhe kwe-tuberose
Umfana ambuke, abuke
Umfana umbuka.
Ukuhlaziywa kafushane kwe-anaphora
Ku-"Romance of moon, moon", U-Lorca usebenzisa igama elithi "ingane" nelithi "bheka" ukuze anikeze isigqi somsebenzi wakhe, kodwa nokugqamisa isenzo esibaluleke kakhulu kumbhali.
I-hyperbole: ihaba ukuze uhambise
hyperbole Kuqukethe ukwenza ihaba ngombono noma umuzwa ukuze kugcizelele ukushuba kwawo. Le nsiza yengeza idrama futhi ingasetshenziswa kokubili ukuveza imizwa eyeqisayo kanye nokwenza umphumela wamahlaya.
Isibonelo: ingxenye ethi "Amagama Amaningi Kakhulu" ka-Pablo Neruda
Intwasahlobo yinde kakhulu
lokho kuhlala bonke ubusika:
isikhathi silahlekelwe izicathulo:
Unyaka unamakhulu amane eminyaka.
Ukuhlaziywa kafushane kwe-hyperbole
"Emagameni Amaningi Kakhulu," I-Neruda yenza ihaba ngobude besikhathi sezinkathi, ukudala inhlanganisela eyodwa nomunye ukuveza ukuthi izikhathi ezingacacile lapho ubuhlungu bungase bube khona.
Izithombe zezinzwa: yenza izinzwa zisebenze
Izithombe zezinzwa zikhanga izinzwa ezinhlanu: ukubona, ukuzwa, ukuthinta, ukunambitha nokuhogela.. Le nsiza ivumela umfundi ukuthi azizwele inkondlo ngendlela ejulile, sengathi ingaphakathi kuyo.
Isibonelo: ucezu lwe-"Poetic Art", ka-Jaime Gil de Biedma
I-nostalgia yelanga phezu kophahla,
odongeni lukasimende onombala wejuba
- nokho kucace kakhulu - namakhaza
kungazelelwe lokho kucishe kunqobe.
Ukuhlaziywa kafushane kwesithombe sezinzwa
Ukwakha umuzwa we-melancholy, Umbhali usebenzisa isithombe esibonakalayo—selanga phezu kophahla, odongeni lukasimende onombala wejuba— nethintathintayo—amakhaza angazelele acishe anqobe.
Indida: izinkondlo ezenziwe ezingenakwenzeka
Indida ihlanganisa imibono ephikisanayo noma ephikisanayo emshweni ofanayo, idale umphumela wokumangala nokuzindla. Le divayisi iphikisana nokunengqondo futhi iphoqa umfundi ukuthi athole incazelo ejulile.
Isibonelo: ucezu luka-“Man”, ka-Blas de Otero
Lokhu ukuba yindoda: ukwesaba okugcwele.
Ukuba—futhi kungabi—kwaphakade, umbaleki.
Ingelosi enamaphiko amakhulu eketango!
Ukuhlaziywa kafushane kwendida
Ivesi lokugcina elithi “Hombre” kaBlas de Otero—ikakhulukazi umugqa wokugcina—lihlotshaniswa nendida. Kungenzeka kanjani ukuthi ingelosi, enobunkulunkulu nenganekwane ngokwemvelo, ibe namaphiko amakhulu aphenduka amaketanga? Lokhu kubhekise emkhawulweni obekiwe esidalweni esizalelwe ukuba sikhululeke.
Enjambment: ukuqhubeka ngale kwevesi
Enjambment kwenzeka nini umusho noma umqondo awugcini evesini elifanayo, kodwa uqhubeka kwelilandelayo. Le nsiza iphula isigqi esivamile, idale umthelela we-fluidity noma ukuphuthuma.
Isibonelo: ucezu lwe-"Ode XII Qué vale quanto vee", nguFray Luis de León
Kuhle njenge-gnudosa
holm oki, eweni eliphakeme, elinenkungu
ngembazo enamandla
lokudatshulwa
yensimbi, uyaceba futhi asebenze kanzima...
Ukuhlaziywa kafushane kwe-enjambment
Nansi insiza Ngokusobala uvezwa ngamagama athi "carrasca" nelithi "del iron", ezithatha indawo yazo kumugqa ongemuva, esikhundleni sokubekwa eduze kwe-"grubby" kanye "nokususwa", ngokulandelana.
I-Oxymoron: inyunyana yabaphikisanayo
i-oxymoron Kungumfanekiso ohlanganisa amagama amabili aphikisanayo, okhiqiza inkulumo entsha.
Isibonelo: "Iqhwa elishisayo, umlilo oyiqhwa...", nguFrancisco de Quevedo
Ishisa iqhwa, umlilo oqandisiwe
kuyisilonda esibuhlungu nesingazwakali,
kuhle ukuphupha, isipho esibi,
kuyikhefu elifushane elidinisayo.
Kungukubhekwa okusinakekelayo,
igwala elinegama elinesibindi,
ukuhamba ngesizungu phakathi kwabantu,
uthando ukuthandwa kuphela.
Kuyinkululeko eboshiwe
lokho kuhlala kuze kube yi-paroxysm yokugcina;
isifo esikhulayo uma silashwa.
Ingane yoThando lena, kwalasha wayo.
Bheka ukuthi uzoba nobungane bani engenalutho
ophikisana naye kukho konke!
Ukuhlaziywa kafushane kwe-oxymoron
“Ishisa iqhwa, umlilo oqandayo…”, ikakhulukazi, i-oxymoron ngokwayo. Yonke le nkondlo yakhiwe ngokungqubuzana, imiqondo ephikisanayo ethi, lapho ihlangene, yakhe umuzwa ohlukile kumfundi.
I-alchemy yamagama
Izinsiza zokubhala ziwumphefumulo wezinkondlo. Zingamathuluzi izimbongi ezakha ngawo umhlaba, ziguqule imizwa futhi zisimeme ukuthi sihlole ukujula kokuhlangenwe nakho komuntu. Insiza ngayinye, kusukela kwisingathekiso kuya ekufanekiseni, idlala indima ethile ekwakhiweni kwezincazelo, isigqi kanye nesimo sezulu.
Ukunotha kwenkondlo kakukho emagameni ayiqanjwayo kuphela, kepha kulele ekutheni ahlangana kanjani. futhi uphile ngokusebenzisa izinsiza zemibhalo. Njengabafundi, ukuqonda nokwazisa lezi zakhi kusivumela ukuthi sixhumane ngokujulile nomsebenzi kanye nababhali, ngoba izinkondlo, ekugcineni, yisibuko somphefumulo.